Collectie – Makkelijk Lezen Plein

De Bibliotheek Zuid-Kennemerland beschikt over een diverse en aantrekkelijke collectie voor kinderen en jongeren: van strips en informatieve boeken, tot young adult en literaire klassiekers. Voor kinderen die niet van lezen houden of daar moeite mee hebben, is er bovendien het Makkelijk Lezen Plein. Daarin worden thema’s en onderwerpen zo gepresenteerd dat kinderen sneller een leuk boek kunnen zoeken en vinden. 

Leesbevordering

Genieten van lezen en blijven lezen: de Bibliotheek stimuleert dat op nog zo veel andere manieren: met leesbevorderingscampagnes zoals Zomerlezen en Nederland Leest! Met leesprogramma’s voor het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, het mbo en de pabo. En in de Bibliotheek met onder andere de Peuterbieb, Woensdagmiddag = Biebdag, verhalentafels voor ouderen, kindertheater, verhalen schrijven én lezingen door schrijvers.

Over Zomerlezen

Uit onderzoek blijkt dat kinderen in leesniveau terugvallen als ze in de zomervakantie niet lezen. Soms wel één tot twee niveaus. Dit wordt de ‘zomerdip’ genoemd. Met het leesbevorderingsprogramma Zomerlezen daagt de Bibliotheek Zuid-Kennemerland basisschoolkinderen van 6 t/m 12 jaar uit om in de zomervakantie ten minste vijf boeken te lezen. In 2018 was het thema ‘Op avontuur’. Voor elk boek dat de kinderen in de vakantie lazen, kregen ze een sticker om in een speciaal voor de campagne gemaakt boekje te plakken. Er deden maar liefst 893 kinderen mee aan deze zomerse leeschallenge.

Voor laaggeletterde inwoners van de regio Zuid-Kennemerland biedt de Bibliotheek gevarieerde dienstverlening. De doelgroep is groot en divers: inburgeringsplichtigen, arbeidsmigranten, huwelijksmigranten, expats, oudkomers en inwoners met het Nederlands als moedertaal. Voor hen is de Bibliotheek de plek om meer oefenuren te maken, ervaringen uit te wisselen met andere taalleerders, taal- of integratievragen te stellen en bovenal: een plek waar ook zij een boek (afgestemd op het taalniveau) uit de kast kunnen pakken of rustig kunnen studeren.

UWV Taalpunt

Dienstverlening op het gebied van taalvaardigheid (NL-aanbod) bieden we ook buiten de muren van de Bibliotheek aan. Een voorbeeld daarvan is het UWV Taalpunt in de UWV-vestiging van Haarlem. Bij het UWV Taalpunt helpt een Bibliotheekmedewerker klanten van UWV die een taal- of digitale vraag hebben. UWV-adviseurs verwijzen ook mensen naar het inpandige Taalpunt of melden een klant aan voor een van de Taalspreekuren van de Bibliotheek.

Het UWV Taalpunt is een samenwerking van UWV, gemeente Haarlem, de Bibliotheken Haarlem, IJmond en Velsen, het Leerwerkloket en Stichting Lezen & Schrijven.

Cijfers van het bereik in 2018

• Bezoekers Taalspreekuren in de Bibliotheek: 188 in een jaar
• Bezoekers Taalpunt UWV: 51 in een jaar
• Deelnemers taalactiviteiten van de Bibliotheek: 42 per week

Kinderen

De hoeveelheid digitaal beschikbare informatie neemt ontzettend snel toe. Daarmee wordt het moeilijker om te bepalen wat de bron is en welke informatie betrouwbaar is. Om leerlingen in het primair onderwijs vertrouwd te maken met informatievaardigheden bood de Bibliotheek in 2018 onder meer de volgende programma’s aan:

• Bliep in de bieb (43 groepen): hoe vind je in de Bibliotheek boeken van je favoriete schrijver of boeken die je goed kunt gebruiken bij het maken van een werkstuk of spreekbeurt?
• Zoektocht door Europa: (24 groepen): leerlingen zoeken in allerlei boeken en op internet informatie over Europese landen, om vervolgens een soort reisgids te maken.
• Reclame en ik (28 groepen): een programma rondom mediawijsheid. Leerlingen leren de valkuilen van reclameboodschappen vermijden en presenteren een zelfgemaakte reclame.

Jongeren

Ook scholen in het voortgezet onderwijs maken gebruik van de educatieve programma’s op het gebied van informatie- en digitale vaardigheden van de Bibliotheek. Leerlingen ontdekken zo ook de Bibliotheek als bron van informatie en als studieplek. Soms heeft de Bibliotheek de rol van bemiddelaar. In 2018 heeft de Bibliotheek er bijvoorbeeld voor gezorgd dat het Nova College meedoet aan de pilot Doe je Digiding: werken met de e-overheid voor jongeren op het mbo van Digisterker.   

Volwassenen

Van de Nederlanders van 55 jaar en ouder is 20% onvoldoende digitaal vaardig. Van de laaggeletterden heeft zelfs 30% nauwelijks of geen ervaring met de computer. Voor deze mensen is het ontwikkelen van digitale basisvaardigheden onmisbaar. Vanuit onze missie werkt de Bibliotheek Zuid-Kennemerland daarom niet alleen aan taalvaardigheid, maar ook aan ‘digitale geletterdheid’. 

Maatwerk in collectie

Bewoners van verpleeghuizen zijn vaak niet in staat om zelf materialen te lenen bij de Bibliotheek, terwijl de Bibliotheek wel over geschikte materialen beschikt. In dit project ontvangen de woonzorgcentra maandelijks thematische kratten met boeken en audiovisueel materiaal. Deze zijn zorgvuldig samengesteld door een collectiemedewerker. Hierdoor kunnen de bewoners van de verpleeghuizen ook gebruikmaken van de dienstverlening van de Bibliotheek.

Onze vrijwilligers…

• begeleiden Taalcafés waarin nieuwkomers Nederlands leren lezen, spreken en schrijven, waardoor ze makkelijker inburgeren;
• lezen als voorleesvrijwilliger wekelijks voor in de Bibliotheek en organiseren allerlei activiteiten voor kinderen;
• geven trainingen Klik & Tik en Leer werken met de digitale overheid. Hierdoor leren ouderen omgaan met computers en kunnen zich daarmee beter redden in een digitale maatschappij;
• helpen in onze Mediacafés, waarin ze mensen uitleg geven over het gebruik van smartphones, laptops en e-readers, zodat zij kunnen meedoen in de samenleving;
• helpen ons bij onze eigen bedrijfsvoering, door teruggebrachte materialen terug te zetten in de kasten en onze collectie op gezette tijden te schonen;
• werken voor de Bibliotheek aan Huis: ze brengen boeken naar leden die om uiteenlopende redenen niet zelf naar de Bibliotheek kunnen komen. De vrijwilligers rijden 14 routes door ons hele verzorgingsgebied. Deze dienst bieden we aan samen met de Unie van Vrijwilligers.

Haarlem Plastic Vrij

Op dit moment worden er gemiddeld 20.000 plastic flessen per seconde gemaakt. Daarvan belandt een groot deel in onze oceanen, rivieren en op onze stranden. Plasticvervuiling is wereldwijd een groeiend probleem. In 2017 sloegen de culturele partners van Haarlem op initiatief van de Bibliotheek Zuid-Kennemerland daarom de handen ineen in het project Haarlem Plastic Vrij. 

Het doel van Haarlem Plastic Vrij: Haarlemmers bewust maken van plastic afval, met name bij eenmalig gebruik van verpakkingsmateriaal. Bewoners zijn via diverse activiteiten aangemoedigd om minder plastic te gebruiken en plastic afval goed te scheiden. Bij de uitvoering van het project hebben niet alleen de acht grote culturele instellingen samengewerkt, maar ook diverse Haarlemse organisaties die vanuit hun bedrijfsvoering met duurzaamheid bezig zijn. In 2018 werd het project afgesloten met het publieksevenement Haarlem Plastic Vissen met Plastic Whale.

Resultaat

Er is aandacht gevraagd voor de problematiek van plastic en de rol die inwoners van Haarlem hier zelf in hebben. Er zijn diverse succesvolle activiteiten geweest gedurende de looptijd van het project. Vooral de afsluitende activiteit Haarlem Plastic Vissen heeft voor veel media-aandacht gezorgd. De reacties van het Haarlemse publiek waren positief. De betrokken organisaties hebben laten zien aan de duurzaamheidsambities van de gemeente Haarlem een bijdrage te willen en kunnen leveren.

Haarlem Plastic Vrij is een initiatief van de Bibliotheek Zuid-Kennemerland, Frans Hals Museum, Hart, Noord-Hollands Archief, Patronaat, Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem, Teylers Museum, Toneelschuur, De Vishal en Circus Circulair, Dopper, De Groene Mug, NME (Natuur- en Milieueducatie) Haarlem en Spaarnelanden. 

Open Ochtend

Skateboards van plastic afval

Onder de noemer ‘Open Ochtend’ geeft de Bibliotheek Zuid-Kennemerland in de vestiging op station Haarlem iedere maand gratis colleges over technologie, nieuwe media, creativiteit en ondernemerschap. Onder het genot van een ontbijt luisteren de bezoekers aan het begin van de dag naar een inspirerend of motiverend verhaal van een deskundige. En begint de (werk)dag eens anders. 

Bibliotheekcollege

Mode van morgen: uit de 3D-printer?

Een keer per maand kunnen onze leden en bezoekers een avondje terug naar de ‘schoolbanken’. Bij het Bibliotheekcollege komen steeds andere onderwerpen aan bod. De thema’s zetten altijd aan tot nadenken, discussiëren en verder onderzoeken. Zoals over een van de vervuilendste industrieën van de wereld: de mode-industrie.

Tegen verspilling in de mode-industrie

Tijdens de Dutch Sustainable Fashion Week van 6 t/m 15 oktober werd bij het Bibliotheekcollege de documentaire ‘The Next Black’ vertoond. Deze geeft een inkijkje in de ‘zwarte’ kant van de mode-industrie (vervuiling), maar laat ook positieve ontwikkelingen zien, van ontwerpers die werken aan verduurzaming. 

Van kleding wordt veel te veel geproduceerd. Ook blijven winkels met heel veel onverkochte kleding zitten. Soms zit er niets anders op dan die te vernietigen. Dit gebeurt jaarlijks met ruim 1,2 miljoen kledingstukken. Dat kan slimmer, dacht Rosanne Vermeer, oprichter van het modelabel The Girl and The Machine. Dit label werkt samen met TU Delft aan het ontwikkelen van een 3D-breimachine, die breipatronen op je eigen lichaamsmaten maakt. Dit vernieuwende productieproces moet leiden tot een perfect zittend kledingstuk én het biedt een oplossing voor de alsmaar groeiende berg onverkochte kleding. 

Andere behoeften 

De behoeften van onze leden en bezoekers veranderen. Dat merken we ook aan het gebruik van de Bibliotheek. Flexwerkers, scholieren en studenten komen graag naar de Bibliotheek voor een rustige werk- of studieplek. De Bibliotheek Zuid-Kennemerland wil meer laagdrempelige plekken bieden, waar mensen prettig kunnen studeren en werken en waar je goede voorzieningen hebt om met elkaar samen te werken.

Bibliotheken in Haarlem

In 2017 is onderzoek gedaan naar de behoeften van de gebruikers van de Bibliotheek en de inwoners van Haarlem. De gemeente Haarlem en de Bibliotheek Zuid-Kennemerland hebben daarna in samenwerking met ‘creative guide’ Aat Vos een visie ontwikkeld voor de toekomst van de Haarlemse Bibliotheken. Op basis van die visie is voor de vier Bibliotheken in Haarlem (Centrum, Noord, Oost en Schalkwijk) een schetsontwerp gemaakt. 

In de zomer van 2018 presenteerde het nieuwe College van Haarlem het Coalitieakkoord, waarin de verbouwing en herinrichting van de Bibliotheken zijn opgenomen. De gemeente heeft vervolgens € 6 miljoen gereserveerd voor de vernieuwing en renovatie van de vier Bibliotheken. Ook neemt de Bibliotheek Zuid-Kennemerland het initiatief om een deel van de kosten via fondsenwerving te dekken.

Plein1 in Heemstede 

In september 2018 is Plein1 geopend, het vernieuwde gebouw aan het Julianaplein in Heemstede. Plein1 is een laagdrempelig, voor alle inwoners van Heemstede toegankelijk centrum met uiteenlopende diensten op het gebied van werk, zorg, welzijn, kinderopvang, veiligheid, educatie en cultuur. Een mooie kans voor de Bibliotheek om samen te werken, andere doelgroepen in contact te brengen met onze dienstverlening en bij te dragen aan aantrekkelijke voorzieningen in Heemstede. 

In Plein1 zitten onder meer een politiepost, twee huiskamers en een keuken voor ouderen, een kinderopvang en multifunctionele ruimtes die te huur zijn voor uiteenlopende activiteiten. Overal in het gebouw is er plek om te lezen, te studeren of te werken. De bovenste verdieping van de Bibliotheek is ingericht voor de jeugd en heeft een aparte voorleeshoek. Door de ruime openingstijden van het pand kunnen bezoekers van Plein1 ook buiten de reguliere openingstijden van de Bibliotheek boeken lenen, verlengen en inleveren.

Samenwerking

De Bibliotheek werkt voor allerlei activiteiten samen met andere organisaties van Plein1. Zo organiseert de Bibliotheek samen met WIJ Heemstede het Mediacafé (waarbij mensen hulp krijgen bij het gebruik van hun smartphone of tablet) en de VoorleesExpress (waarbij speciaal getrainde vrijwilligers bij gezinnen komen voorlezen). De kinderen van kinderdagverblijf Op Stoom kunnen gebruikmaken van de Bibliotheek en de Bibliotheek biedt haar collectie ook aan ter ondersteuning van activiteiten voor ouderen.

de Bibliotheek Hillegom

Verhalen vertellen, herinneringen ophalen en samen lezen

Samen met de Katholieke Bond Ouderen in Hillegom heeft de Bibliotheek Zuid-Kennemerland in het voorjaar en de zomer goed bezochte activiteiten voor ouderen georganiseerd. Fonds 1818 ondersteunde het programma en maakte een reeks mogelijk van tien Verhalentafels, een Valentijnslunch en een Verhalentafellunch. 

Verhalentafels

In het voorjaar waren er tien zogenoemde Verhalentafels. Bij een Verhalentafel ontmoeten de ouderen elkaar wekelijks in de Bibliotheek. Aan de hand van foto’s en oude documenten halen de ouderen herinneringen op. Onder het genot van koffie en thee met iets lekkers leren ze elkaar zo beter kennen en ontstaan nieuwe contacten. 

Verhalentafellunch

In de zomer – een periode waarin veel ouderen alleen zijn omdat hun kinderen en kleinkinderen op vakantie zijn – konden ouderen meedoen aan de Verhalentafellunch. Een uitgebreide lunch in het teken van (vakantie)land Ierland. Tijdens de lunch werd ook Ierse muziek gemaakt.

Leesclubs

Een andere doelgroep zijn de lezers die zich verbonden hebben aan de zeven leesclubs die in Hillegom actief zijn. Gezamenlijk hetzelfde boek lezen, erover praten met elkaar en elkaar ontmoeten zijn belangrijke elementen waarom de leeskringen ook landelijk zo populair zijn. 

Iedere zes weken staat er een leeskoffer voor hen klaar. Thuis, maar vaak ook in de Bibliotheek, komen de leeskringen bij elkaar om de door hen gelezen boeken te bespreken. Op deze manier draagt de Bibliotheek graag bij aan ontmoeting en ontwikkeling, als ook aan de vraag van bezoekers daarnaar.

Gemeenteraadsverkiezingen Bloemendaal

Ontmoeting en debat organiseren is een van de wettelijke kerntaken van de Bibliotheek. Als plek waar veel mensen samenkomen – en afkomst, opleidingsniveau of overtuiging geen rol spelen – is de Bibliotheek bij uitstek geschikt voor discussies over maatschappelijke thema’s die op kleine of juist op grote schaal leven. Op 14 maart was de Bibliotheek Bloemendaal daarom één van de vijf locaties waar verkiezingsdebatten plaatsvonden in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. 

Toekomstvisie Bibliotheken in Haarlem

De plannen voor de verbouwing en herinrichting van de Haarlemse Bibliotheken zijn op een vergelijkbare manier tot stand gekomen. De Bibliotheek en de gemeente Haarlem hebben onderzoek gedaan onder de inwoners en de gebruikers van de Bibliotheek, om tot een gedeelde visie te komen over de rol van de (toekomstige) Bibliotheek. In dialoog met je omgeving kom je immers tot oplossingen die je zelf niet had kunnen bedenken en kun je veel meer rekening houden met de behoeften van gebruikers.

de Bibliotheek Zandvoort

Op weg naar meer betrokkenheid bij de gemeenschap

Zandvoort is een gemeente van aanpakkers en doorpakkers. Maar nog niet iedereen doet mee. Voor sommigen spreekt dat nu eenmaal niet vanzelf. Een van de doelen van de gemeente is om meer en andere groepen mensen te laten participeren. Als openbaar toegankelijke plek waar je niets ‘hoeft’ maar gewoon kunt ‘zijn’, biedt de Bibliotheek een ingang voor bewoners die zich geen onderdeel voelen van de hechte gemeenschap die Zandvoort is, maar dat misschien wel graag willen. 

Broodje Bieb

Woensdagmiddag is van oudsher biebdag: ouders met jonge kinderen brengen een bezoek aan de Bibliotheek. Om hier een nieuwe impuls aan te geven, is de Bibliotheek Zuid-Kennemerland in 2018 gestart met ‘Broodje Bieb’ in Zandvoort. De voorleesuurtjes starten nu direct nadat de scholen uitgaan. Onder het genot van een krentenbol en banaan kunnen ouders en kinderen luisteren naar verhalen die Zandvoortse vrijwilligers voorlezen. Inmiddels is er elke woensdag een dankbaar publiek.

Poëziewedstrijd Dichterbij Zee

In december zijn we bovendien gestart met de poëziewedstrijd Dichterbij Zee. Inwoners van Zandvoort mochten een gedicht of foto insturen. Natuurlijk moest de inzending in relatie staan tot de duinen, het strand of de zee bij Zandvoort. 

De Bibliotheek is blij een bijdrage te kunnen leveren aan een levendige en aantrekkelijke omgeving voor de inwoners van Zandvoort, zodat zij zich meer betrokken voelen bij de gemeenschap.

Hans Aarsman

Foto’s als bewijsmateriaal

Fotograaf en zelfverklaard detective Hans Aarsman wordt gedreven door nieuwsgierigheid. En die draagt hij graag over aan zijn publiek, dat hij in de Bibliotheek inwijdde in zijn Methode-Holmes: foto’s analyseren als een detective. Om te reconstrueren wat er is gebeurd in de paar seconden voordat een foto werd gemaakt en om bizarre ontdekkingen te doen en vooral om je observatievermogen aan te scherpen.

Adriaan van Dis en Peter van Dongen over Familieziek

In het kader van de Haarlemse Stripdagen kwamen schrijver Adriaan van Dis en striptekenaar Peter van Dongen vertellen over de verstripping van Van Dis’ roman Familieziek tot graphic novel. Van Dis en Van Dongen hebben allebei Indische wortels. Hun families trokken na de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische onafhankelijkheid naar Nederland. Van Dis schreef in 2002 Familieziek, een roman die is gebaseerd op zijn jeugd als nakomertje in een ontheemde familie uit de kolonie. Peter van Dongen verstripte het verhaal op verzoek van Van Dis.

Educatieve programma’s

Via de educatieve programma’s van de Bibliotheek maken ook scholieren in het primair en voortgezet onderwijs kennis met literatuur, kunst en cultuur. In de programma’s ligt de nadruk op lees- en kijkplezier. Een greep uit de programma’s: Pop-ups: boeken met bewegende delen, Wat is een goed kinderboek? Schatten van de bieb: erfgoededucatie voor groep 5 en 6, Van manuscript tot typografie (met een workshop Letterpress), Buiten de lijnen: abstracte kunst voor het vmbo en Workshops striptekenen. De kinderen en jongeren kunnen bij deze activiteiten vooral veel zelf doen, ervaren en ontdekken. 

Historische boekenschatten in het Noord-Hollands Archief

De Oude Boekerij en Bijzondere Collecties, bezit van de Bibliotheek Zuid-Kennemerland, tonen hoe de stad zich heeft ontwikkeld en welke keuzes in de loop der eeuwen zijn gemaakt. De collectie is van oorsprong afkomstig uit de in 1596 gestichte Stadsbibliotheek Haarlem, de voorloper van de huidige Bibliotheek Zuid-Kennemerland. Haarlem was daarmee een van de eerste Noord-Nederlandse steden met een eigen ‘librije’. 

Beheer

De Bibliotheek Zuid-Kennemerland kiest bewust voor een geïntegreerde aanpak van beheer van deze collectie. Juist door de boeken in relatie te plaatsen tot andere bronnen van het archief, voeg je informatie en daarmee waarde toe aan de objecten. Daarin ligt de kracht van de samenwerking met het Noord-Hollands Archief.

De boekencollectie wordt professioneel ontsloten en behouden voor de generaties na ons. Het archief is helemaal toegerust op het behoud van oude documenten en boeken. 

Fouten

Het dictee van taalkundige en schrijver Wim Daniëls werd als vanouds voorgelezen door Philip Freriks. De Taalstaat-luisteraar Pieter van Diepen won het Groot Dictee: hij had slechts twee fouten. Freelance wetenschapsjournalist en publicist Govert Schilling was met vier fouten het beste bij de BN’ers. Bij de deelnemers in de Bibliotheek won journalist Jeroen van Heemskerck Düker, gevolgd door Marissa van Vliet en Merel Bijl. Met haar tien jaar was Lotje de jongste deelnemer aan het Groot Dictee.

Digitale bronnen

De Bibliotheek biedt niet alleen gratis wifi en publiekspc’s, maar ook digitale bronnen zoals Van Dale, LiteRom en Uittrekselbank. Wie Nederlands leert, kan gratis aan de slag met het online taalprogramma van Oefenen.nl. Ook is het mogelijk om in de Bibliotheek te oefenen voor het theorie-examen scooter (bromfiets), auto of motor via Theorie.nl.

Huiswerkbegeleiding, bijles of hulp bij werkstuk of spreekbeurt

Scholieren van de basis- of middelbare school van wie de ouders minder financieel draagkrachtig zijn, kunnen in de Bibliotheek Haarlem Schalkwijk en in de Bibliotheek Zandvoort huiswerkbegeleiding en bijlessen krijgen van StudieMax. Leerlingen krijgen zo de kans om leerachterstanden of -hiaten weg te werken en de juiste studievaardigheden te ontwikkelen. 

Voor kinderen vanaf groep 4 van de basisschool is er het gratis inloopspreekuur Eerste Hulp Bij Werkstukken & spreekbeurten. Voor ondersteuning bij het maken van een werkstuk of het houden van een spreekbeurt of boekbespreking. Er zijn laptops om op internet informatie te zoeken en de kinderen worden geholpen bij het zoeken van goede en betrouwbare informatie. 

In de Bibliotheek studeren of werken, is ook motiverend, omdat je ziet dat anderen geconcentreerd aan de slag zijn. Veel studenten zien studeren in de Bibliotheek bovendien als een manier om regelmaat in hun week aan te brengen. Maar het sociale aspect speelt ook een rol: we zien scholieren en studenten samenwerken aan projecten en verslagen, maar tussendoor ook samen pauzeren. Het vooruitzicht van elkaar zien, maakt (hard) studeren aantrekkelijker. 

In de plannen voor herinrichting en verbouwing van onze vestigingen willen we rekening houden met de veranderende behoeftes van onze leden en bezoekers en het veranderende gebruik van de Bibliotheek.